Rektor Akademii Krakowskiej
A pomniejsz czcionkę A standardowy rozmiar A powiększ czcionkęPabianiczanie od dawna byli związani z Krakowem, a w szczególności z Kapitułą Krakowską oraz ... Uniwersytetem Jagiellońskim. Jeden z nich w roku 1657 został nawet rektorem tej sławnej uczelni. Inny pabianiczanin, po drugiej wojnie światowej, przez 40 lat odtwarzał freski w Collegium Maius – najstarszym budynku Akademii Krakowskiej.
Franciszek Roliński (ur. ok 1597 w Pabianicach, zm. 14 lipca 1674 w Krakowie) – lekarz polski, profesor i rektor Akademii Krakowskiej, burmistrz Krakowa.
Był synem Jana. W 1616 rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej, w 1620 został bakałarzem, w 1622 magistrem sztuk wyzwolonych. W latach 1622-1627 prowadził zajęcia na uczelni krakowskiej; uzupełniał studia w Padwie, gdzie uzyskał dyplom doktora medycyny i doktora praw. We Włoszech zyskał uznanie jako lekarz, otrzymał podobno propozycję objęcia posady lekarza u posła Rzeczypospolitej Weneckiej w Konstantynopolu. Zdecydował się jednak na powrót do Krakowa, gdzie na początku lat 30. poślubił Elżbietę z Łojów, a w 1641 przyjął prawo miejskie i rozwinął szeroką praktykę lekarską. Był m. in. lekarzem wojewody krakowskiego Stanisława Lubomirskiego.
Od 1642 prowadził wykłady na Akademii Krakowskiej, obejmując katedrę medycyny po Krzysztofie Naymanowicu. Od 1644 do końca życia zasiadał w radzie miejskiej, kilkakrotnie pełnił funkcję burmistrza; od 1649 był również fizykiem miejskim. W 1656 wraz z częścią rady sprzeciwił się złożeniu hołdu królowi szwedzkiemu Karolowi X Gustawowi i wkrótce opuścił miasto (podobnie jak inni profesorowie uniwersytetu). Po powrocie do Krakowa w październiku 1657 został powołany na pierwszego rektora Uniwersytetu jagiellońskiego po wyzwoleniu; ponownie był wybierany w 1658, na rok akademicki 1658/1659 i 1666/1667, a w 1665 był wicerektorem. Funkcję dziekana Wydziału lekarskiego sprawował w 1645 i 1658/1659. Wykonywał obowiązki uczelniane w okresie licznych napięć (związanych m. in. z wyborami kolejnych rektorów) i odbudowy uniwersytetu po potopie szwedzkim. Prowadził jednocześnie rozległą praktykę lekarską, dzięki której dorobił się kamienicy w Krakowie oraz wsi Stęgoborzyce.
Był bohaterem kilku głośnych wydarzeń w Krakowie. W 1660 jako burmistrz wydał straży miejskiej polecenie strzelania do grupy studentów, oblegających jedną z kamienic; w wyniku strzelaniny jeden ze studentów zginął, a ówczesny rektor Adam Rosczewicz pozwał Rolińskiego przed trybunał lubelski. Wydany wówczas wyrok usunięcia Rolińskiego z uniwersytetu został później anulowany i nie przeszkodził nawet w ponownym wyborze na rektora, ale zarazem podważył jego pozycję w środowisku akademickim. Wcześniej Roliński był oskarżony o nepotyzm (przeforsował przyjęcie na uniwersytet szwagra, doktora promocji rzymskiej Mikołaja Zalaszowskiego) oraz o zaniedbanie obowiązków wykładowcy (co tłumaczył pracą lekarza). Głośny był również zatarg Rolińskiego z najstarszym synem Janem, który przystąpił do Szwedów w czasie potopu, ograbił dom ojca i bez jego wiedzy zawarł związek małżeński, po czym zbiegł z Krakowa.
Franciszek Roliński zmarł w lipcu 1674 w Krakowie i został pochowany w kościele Wszystkich Świętych. Był dwukrotnie żonaty; po śmierci pierwszej zony Katarzyny (z którą miał wspomnianego wyżej syna Jana) poślubił w 1652 Krystynę z Zalaszowskich. Z drugiego małżeństwa miał córkę Annę (późniejszą zonę rajcy krakowskiego Andrzeja Krausego) i syna Franciszka Benedykta. Franciszek Benedykt Roliński ukończył studia na Uniwersytecie krakowskim i pracował tam jako docent (1674-1676), a w 1677 uzyskał tytuł doktora obojga praw w Padwie. Później osiadł w Krakowie, zmarł w 1696. Starszy syn Jan, wydziedziczony testamentem, zmarł przed 1703. Starszy brat Franciszka, Paweł Roliński również studiował na Uniwersytecie Krakowskim (1612-1616), prawdopodobnie we Włoszech został doktorem medycyny, a później zajmował się edukacją młodych Opalińskich- Krzysztofa i Łukasza, z którymi odbywał podróże po Europie. (źródło: Leszek Hajdukiewicz, Franciszek Roliński, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXXI, 1988-1989)
Profesor Zdzisław Pabisiak urodził się 18 stycznia 1922 w Pabianicach. Wybuch drugiej wojny światowej udaremnił naukę w Gimnazjum im. Jędrzeja Śniadeckiego w Pabianicach. Maturę zdał jako eksternista w liceum Mikołaja Kopernika w Łodzi. W latach 1945-1950 podjął studia malarskie w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w pracowni prof. Zbigniewa Pronaszki. W roku 1949 rozpoczął prace w Collegium Maius nad rekonstrukcją fresków. Jego działalność w Collegium Maius trwała prawie 40 lat. W tym czasie wykonał wiele rekonstrukcji, kopii obrazów, wzbogacając ikonografię Uniwersytetu Jagiellońskiego. Odznaczony Medalem Jubileuszowym Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych oraz Złotym Krzyżem Zasługi. W 1979 r. otrzymał tytuł docenta Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Poza działalnością dydaktyczną na Uniwersytecie Jagiellońskim, był czynnym portrecistą, malarzem kompozycji monumentalnych oraz rekonstrukcyjnych. Zmarł 8 października 2009 r. Jego liczne obrazy znajdują się w zbiorach publicznych i prywatnych.
Autor: Sławomir Saładaj