Gajewicz
A pomniejsz czcionkę A standardowy rozmiar A powiększ czcionkęW 1921 roku Bohdan Gajewicz był współzałożycielem Koła Akademików Pabianiczan w Pabianicach, natomiast w 1961 roku zainicjował działalność Instytutu im. Romana Dmowskiego w Nowym Jorku.
Bohdan Gajewicz urodził się 7 lipca 1901 roku w Pabianicach. Ukończył Państwowe Gimnazjum im. M. Kopernika w Łodzi (1920). W latach 1920-1924 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie (1925). Po wojnie studiował cywilizację francuską na Sorbonie (1945-1946).
W latach studiów związał się z ruchem narodowym i od 1922 r. działał w Młodzieży Wszechpolskiej (w 1923 r. był delegatem na zjazd tej organizacji w Poznaniu) i Związku Ludowo-Narodowym, od 1926 r. w Obozie Wielkiej Polski, a od 1928 natomiast w Stronnictwie Narodowym.
W latach 1927-1930 i 1935-1939 zasiadał w Radzie Miejskiej Radomia. W 1931 r. został oskarżony w procesie 15 radnych o uchwalenie protestu przeciw znęcaniu się oficerów nad posłami w Brześciu i przeciw policyjnej masakrze robotników przed kinem „Świt” w Radomiu. Skazany na 3 miesiące więzienia, karę zamieniono na 500 zł grzywny. W latach 1930-1939 prowadził kancelarię adwokacką w tym mieście. Zasłynął jako obrońca chłopów – uczestników tzw. wyprawy myślenickiej Adama Doboszyńskiego i Jędrzeja Giertycha w procesie o skonfiskowaną książkę pt. „Tragizm losów Polski”.
We wrześniu 1939 r. udał się do Rumunii gdzie został internowany w obozie Ocnele Mari, skąd w 1940 r. uciekł i przedostał się do Marsylii. Od 13 kwietnia do 21 czerwca 1940 r. służył w kompanii samochodowej I Dywizji Grenadierów i jako dowódca plutonu brał udział w walkach w Lotaryngii a potem na południu Francji w Ruchu Oporu. W latach 1942-1945 sprawował opiekę nad kombatantami i inwalidami wojennymi w ramach Polskiego Czerwonego Krzyża.
Po wojnie pełnił wiele funkcji w organizacjach kombatanckich i emigracyjnych, był m. in. radcą prawnym Polskiego Związku Inwalidów Wojennych we Francji (1947-1953 i 1956-1957), wiceprezesem Związku Polskiego Uchodźstwa Wojennego i prezesem sądu tej organizacji we Francji (1955-1957).
Od 1941 r. należał do ścisłego kierownictwa emigracyjnego Stronnictwa Narodowego i był członkiem tajnego Komitetu Politycznego; od marca 1945 wiceprezesem Wydziału Wykonawczego, a potem prezesem Stronnictwa Narodowego we Francji (1948-1956). W 1957 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych i włączył się w tamtejszy nurt życia politycznego emigracji, zasiadał m. in. na stanowisku wiceprezesa Rady Jedności Narodowej (od 1958).
Zmarł w 1969 r. w Nowym Jorku, pochowany został w Doylestown w stanie Pensylwania. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z mieczami, francuskim Croix de Querre, Medalem Wojska: Medaille Commemorative.
Ważne miejsce w jego biografii intelektualnej zajmuje praca redakcyjna w dzienniku Słowo Radomsko-Kieleckie (1925-1930) oraz publicystyka polityczna na łamach sztandarowych pism międzywojennej endecji: Warszawski Dziennik Narodowy, Prosto z Mostu, Kurier Poznański, Orędownik. W 1934 r. objął redakcję tygodnika Gazeta Radomska. Na emigracji publikował artykuły w Myśli Polskiej (1945-1956), paryskiej Placówce, Słowie Polskim i Horyzontach; od lutego 1954 do lutego 1956 kierował redakcją paryskiego Biuletynu Narodowego.
W historii literatury figuruje jako tłumacz z języka francuskiego książki jezuity hiszpańskiego z XVII w. Baltazara Gracjana „Brewiarz dyplomatyczny” (wyd. 1: Paryż 1949; wyd. 6: Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2009). Recenzje tego tłumaczenia ukazały się w licznych pismach emigracyjnych m. in. w Myśli Polskiej (nr 138/1949), Narodowcu (nr 182/1949), Lwowie i Wilnie (nr 139/1949), ale też w krajowych, m. in. w Tygodniku Powszechnym (nr 17/1950) oraz Dziś i Jutro (nr 28/1950). (Państwo i Społeczeństwo, nr 2/2010 r.)
Autor: Sławomir Saładaj