Orlę

Zjednoczenie Polskiej Młodzieży Pracującej „Orlę” (od 1933 r. Organizacja Młodzieży Pracującej), oddział w Pabianicach było organizacją piłsudczykowską o charakterze ideowo-wychowawczym skupiającą młodych robotników i robotnice, która zajmowała się działalnością sportową, oświatową i kulturalną. Młodzież wychowywano w duchu państwowym i kulcie Józefa Piłsudskiego. Organizacja miała przeciwdziałać sympatiom młodych do ruchu narodowego i komunistów. W Pabianicach cieszyła się sporą popularnością, o czym świadczy, istniejąca do dziś nazwa ulicy – Orla.

*

Sztandar

W niedzielę 31 lipca odbyło się poświęcenie sztandaru Młodzieży Pracującej „Orlę” w Pabianicach. O godzinie 9 rano wyruszył sprzed lokalu Związków Zawodowych „Praca” przy ul. Kościuszki imponujący pochód na czele którego niesiono nowy sztandar, a za nim liczne delegacje zamiejscowe niosły 15 sztandarów.

Poświęcenie sztandaru dokonane zostało po mszy świętej w kościele NMP. Następnie pochód ruszył do sali Domu Ludowego, gdzie odbyła się uroczysta akademia okolicznościowa. Akademię rozpoczął chór Towarzystwa „Pochodnia” pod dyrekcją p. K. Freislera. Zagaił akademię p. Tomczak Mieczysław, wskazując na ważność pracy ideowej wśród młodzieży polskiej, po czym powołał prezydium. Dalej przemawiali delegaci Warszawy, Łodzi, Poznania, Tomaszowa, Żyrardowa, Aleksandrowa, Zelowa i inni. Po przemówieniach nastąpiło wbicie gwoździ do drzewca sztandaru.

Na zakończenie p. Zofia Wasilewska zadeklamowała okolicznościowy wiersz. Po uroczystości odbyła się w lokalu „Orlęcia” herbata i zabawa, która przeciągnęła się do rana, (Gazeta Pabianicka nr 32/1927 r.)

Młodzieży Robotnicza!

Zwracamy się do Was, młodzieży, w której żywa pulsuje krew i pręży się ramię do wielkiego czynu. Zwracamy się do Was, młodzieży, która zna już szary, codzienny trud walki o byt, ale jednocześnie umie wydobyć się z ciasnego kręgu spraw własnych i w myśl wołania wieszcza, walczyć o osiągnięcie niedoścignionych, zda się, ideałów.

Zwracamy się do Was z apelem – pytaniem: „Czy chcecie z żywymi naprzód iść, po życie sięgać nowe?” Czy chcecie, by pragnienia Wasze, by tęsknoty Wasze za Pięknem, Dobrem i Prawdą życia wcieliły się w rzeczywistość? A pytając o to, wiemy, jesteśmy pewni, że odpowiedź Wasza może być i jest, tylko jedna: Tak! Po stokroć tysięcy razy tak!

Lecz nie dość chcieć. Za pragnieniem musi iść Wola, za Wolą – Czyn. Tym czynem, warunkującym możność realizacji ideałów młodzieży jest tylko i jedynie Organizacja, która jest jednocześnie wykładnikiem woli zbiorowej.

Organizacja – to moc, która opasawszy glob ziemski „młodych rąk łańcuchem na nowe go popchnie tory”. Gromada to wielki człowiek. Organizacja – to wielkość każdego z nas! To zwycięska walka pod hasłem „O wielkość naszą i wielkość waszą”.

Do uczestnictwa w tej zwycięskiej walce, do zespolenia się młodych duchem ogniwami organizacyjnymi, zapraszamy Was, Polska Młodzieży Robotnicza. Wzywa Was Zjednoczenie Polskiej Młodzieży Pracującej „Orlę”. Organizacja powołana do pracy narodowo-społecznej wśród szerokich mas robotniczej młodzieży.

Celem naszym – nieść wszędzie, gdzie biją serca młodych pracowników oświatę i kulturę, kształcić ich na przyszłych, społecznie wychowanych obywateli, dostarczać im kulturalnej rozrywki, hartować ciało i rozwijać ducha, „zestrzelić myśli w jedno ognisko ducha”. Razem – młodzi przyjaciele iść chcemy do lepszych słoneczniejszych dni Jutra i Przyszłości.

Tę ideę znajdziecie, żyjącą wśród nas, gdy wstąpicie w szeregi naszej Organizacji. Będzie ona Wam szerszym, ale tym bardziej swoim domem. Będzie ostoją w chwili zwątpienia i obroną w chwili walki. A gdy koła „Orląt” pokryją gęstą siecią cały obszar Rzeczypospolitej odrodzi się Naród polski, orlim stanie się jego lot!

Więc pod sztandary „Orlęcia” Młodzieży Robotnicza. Twórzcie godny Was – czyn młodzieży polskiej. A czynem tym –wielka, potężna organizacja „Orlę”. Zarząd Województwa Łódzkiego Zjednoczenia Polskiej Młodzieży Pracującej „Orlę” Oddział w Pabianicach. (GP nr 7/1929 r.)

Akademia

Staraniem sekcji oświatowej Zjednoczenia Polskiej Młodzieży Pracującej „Orlę”, urządzona została w dniu 18 marca, tj. w wigilię imienin Pierwszego Marszałka Polski Jozefa Piłsudskiego w sali własnej przy ul. Kościuszki 50, uroczysta akademia ku czci twórcy Państwa Polskiego.

Przy wypełnionej po brzegi młodzieżą sali otworzył akademię kol. Dudek, który w swym słowie wstępnym zaznaczył, że cześć jaka oddaje dziś cała Polska, jak długa i szeroka Marszałkowi w dniu jego imienin, nie wynika z zajmowanego przez niego stanowiska Naczelnika Armii Polskiej, lecz wypływa z ogromu zasług położonych dla Ojczyzny.

Na koniec mówca wzniósł okrzyk na cześć Marszałka, co zostało podchwycone gromkim okrzykiem przez zebranych. Z kolei kol. T. Oleszczak treściwie scharakteryzował życie i czyny Komendanta od czasów rewolucyjnych roku 1905 poprzez Legiony polskie do czasów obrony Warszawy z roku 1920. Dziś dziadek nasz i Wódz stoi na straży tej Ojczyzny, za którą to walczył i narażał swe życie.

Wierzymy, że mimo wybujałego partyjniactwa, rzucającego kamienie pod nogi Dziadka. On, jak ongiś w walkach z zaborcami, tak i dziś wyjdzie zwycięsko i stworzy silną mocarstwową – Polskę.

Część artystyczną akademii wypełnił duet muzyczny (p. Szternówny i kol. Kempnera) oraz deklamacje p. E. Kołacza. Nadmienić należy duża wartość odegranych utworów muzycznych i także deklamacji oraz bardzo dobre ich wykonanie. Akademię zakończono odegraniem „Pierwszej Brygady”.

Nie tylko pracujemy nad wyrobieniem moralnym młodzieży garnącej się pod nasz sztandar lecz urabiamy także i fizycznie, pamiętając, że tylko w zdrowym ciele – zdrowy duch. I tak kol. K. Mordziński, startując na zawodach urządzonych w Łodzi w dniu 9 marca br. przez ŁOZLA ze stu startujących do mety przychodzi dziesiąty.

Dział pingpongowy sekcji sportowej prowadzi dotychczas w kl. „B” pabianickiego podokręgu ŁOZPP i ma najpoważniejsze szanse na zdobycie mistrzostwa. Z. Szymczyk (GP nr 12/1930 r.)

Komunikat

W dniu 2 maja o godz. 7.30 wieczorem zostanie urządzona w lokalu własnym przy ul. Kościuszki 50 uroczysta akademia ku uczczeniu Konstytucji 3 Maja dla członków i sympatyków ”Orlęcia”.

Przypominamy członkom działu kolarskiego sekcji sportowej, iż w dniu 27 kwietnia nastąpi otwarcie sezonu kolarskiego. Zbiórka w lokalu o godz. 8 rano.

Urządzony zostanie w dniu 3 maja bieg kolarski dla juniorów na przestrzeni 30 km. Zbiórka wszystkich kolarzy w lokalu o godz. 9 rano, skąd nastąpi wymarsz do parku Wolności, gdzie będzie start i meta.

Przypomina się, iż w sobotę 26 kwietnia odbędzie się tradycyjne ”jajko” dla członków Zjednoczenia. Początek o godz. 8 wieczorem. ( GP nr 17/1930 r.)

Wystawa

Jedną z niezmiernie czynnych organizacji młodzieżowych na terenie naszego grodu jest Zjednoczenie Polskiej Młodzieży Pracującej „Orlę”. Instytucja ta powstała w 1921 roku, z każdym dniem rośnie w siły i dzięki intensywnej działalności zyskuje sobie coraz tro większe uznanie miejscowego społeczeństwa.

Niezmiernie ważnym działem pracy ”Orlęcia” jest sekcja robótek ręcznych. Podobnie jak w roku ubiegłym sekcja ta urządza w dniach 7 i 8 grudnia wystawę prac, otwarcie której nastąpi w niedzielę dnia 7 grudnia o godz. 10 rano w lokalu Pracy, ul. Kościuszki 50. Wystawa ta ze względu na ilość i jakość eksponatów, wykonanych przez młode robotnice wieczorami poza swą całodzienną pracą zarobkową, budzi ogromne zainteresowanie szerokich mas naszego społeczeństwa.

A więc wszyscy spieszmy zwiedzić tę jedyną w swoim rodzaju wystawę. (GP nr 49/1930 r.)

Goście z Łodzi

W jedną z ubiegłych niedziel ognisko Organizacji Młodzieży Pracującej im. T. Reytana w Pabianicach gościło u siebie II Ognisko OMP z m. Łodzi również im. T. Reytana. Goście w liczbie 20 osób na czele z inspektorem woj. łódzkiego ob. St. Piątkiem z małżonką i kierownikiem Ogniska II ob. E. Kozłem po rozkwaterowaniu się w lokalu naszego Ogniska udali się na zwiedzanie miasta, a następnie na boisko Szkoły Powszechnej nr 19 i nr 5 celem rozegrania spotkań w koszykówkę i siatkówkę, które przyniosły nam sromotna porażkę. W pierwszej konkurencji przegraliśmy w stosunku 12:20, a w drugiej 14:30. Zawody zakończono wspólnym zdjęciem.

Po rozgrywkach goście przybyli do naszego lokalu na przygotowany przez nasze ompianki obiad, który spożyto w miłym serdecznym nastroju. Krótkie słowa podziękowania ob., K. Misiewicza, kierownika miejscowego ogniska i inspektora St. Piątka zakończyły obiad.

Powstano od stołu, by znów przystąpić do pojedynku, tym razem w szachy, warcaby i ping pong. Te konkurencje przyniosły zwycięstwo ompiakom z Pabianic , a mianowicie szachy 10:0, warcaby 14:6 i w ping pong 6:4. Tak więc wynik ogólny wszystkich konkurencji wypadł zwycięsko dla pabianiczan, przedstawiając się w stosunku 6:4.

Po skończonych rozgrywkach rozpoczęła się zabawa towarzyska. O godz. 10 pieśnią „Nasze młode lata” żegnaliśmy po skromnej herbatce naszych gości, którzy z żalem opuszczali pabianickie ognisko braci ompiackiej, zapowiadając częste wizyty.

Przyjazd ompiaków z m. Łodzi do ogniska w Pabianicach był nawiązaniem kontaktu w celu prowadzenia wspólnej pracy i wykazał jednocześnie, że żadnych różnic młodzież grupująca się w OMP nie uznaje i nie dopuści, by były one przeszkodą w pracy, jaką ma przed sobą.

W pracy stalowych mięśni młodzieży - przyszłość Polski. Ompiak z Pabianic ( GP nr 33/1934 r.)

Biegi „Orlęcia”

W dniu 10 czerwca odbyły się zawody kolarskie „Orlęcia” na przestrzeni 100 km o nagrodę przechodnią, ufundowaną przez zarząd koła, członków i sympatyków. Startowało 9 zawodników, z których bieg ukończyło 6. Pierwszy przybył Stusio w bardzo dobrej formie i czasie 3 godz., 15 min., 55 sek., drugi przybył kapitan drużyny Szeller o 2 sek. później, trzeci Sadowski, młody i dobrze zapowiadający się zawodnik, czwarty gram bor, piąty Maciaszek i Herman. Czas ostatniego wynosił 3 godz. 24 min 17 sek., to znaczy gorszy czas od mistrza PTC o 2 min. i 38 sek.

Startujący zawodnicy „Orlęcia” wykazali swą wysoką klasę i wyrobienie sportowe.

W dniu 24 czerwca odbędą się Biegi Wojewódzkie o wyłonienie zawodników do biegu o mistrzostwo Polski. Jeśli naszym zawodnikom i tu uda się osiągnąć taki czas, to być może nie jeden z nich przydzielony zostanie do grupy 16 zawodników, którzy w imieniu kolarstwa polskiego staną do zawodów o mistrzostwo na trasie Berlin-Warszawa. (GP nr 28/1934 r.)

Uwaga ompiacy

W dniu 6 bm. o godz. 19 w Szkole Powszechnej nr 19 przy ul. Zamkowej 65 odbędzie się ogólne zebranie Ogniska im. T. Reytana Organizacji Młodzieży Pracującej w Pabianicach. Obecność na zebraniu obowiązkowa. (GP nr 41/1934 r.)

Nowy zarząd

W lokalu własnym przy ul. Pułaskiego 10 odbyło się ogólne roczne zgromadzenie Zjednoczenia Polskiej Młodzieży Pracującej „Orlę” Koło w Pabianicach przy udziale 59 członków. Sprawozdanie z działalności złożył prezes kol. Filipczak Ignacy. Ze sprawozdania wynika, że w roku sprawozdawczym czynne były sekcje: kobieca, kolarska, oświatowa, gier sportowych i szachowa, które rozwinęły ożywioną działalność wśród młodzieży pracującej.

Po dyskusji nad sprawozdaniem wybrano nowy Zarząd, który ukonstytuował się następująco: prezes – Wypych S., wiceprezes – Dudek L., sekretarz – Mirowska I., skarbnik – Urbankiewicz F., gospodarz – Szeler A., ławnicy – Kurczewska C. i Filipczak I. (GP nr 48/1934 r.)

OMP wychowuje młodych robotników i rzemieślników

O ile na terenie młodzieży akademickiej, czy też ogólniej mówiąc inteligenckiej, nie od dziś spotykamy próby samodzielnego formułowania zagadnień ideowych znajdujące swój wyraz w różnorakich formach organizacyjnych, to olbrzymie masy młodzieży robotniczej i rzemieślniczej w ruchach tych biorą udział bardzo mały, stojąc najczęściej poza nawiasem życia organizacyjnego.

Dość liczne próby i usiłowania wciągnięcia tej młodzieży do organizacji o typie mniej lub więcej zdecydowanie politycznym mijały się z celem, gdyż nie respektowały w należytym stopniu momentu najważniejszego w organizacji młodzieżowej, mianowicie wychowania młodzieży. Ważność tego czynnika uświadomić sobie można należycie, jeśli się zwróci uwagę, że w miastach i miasteczkach naszych liczba młodzieży robotniczej w wieku 16-20 lat sięga setek tysięcy. Młodzież ta najczęściej zostawiona była sama sobie.

Szkodliwość tego układu stosunków rzucała się każdemu jaskrawo w oczy. Przed dwoma więc laty grono działaczy podjęło myśl stworzenia takiej organizacji młodzieży robotniczej, która potrafiłaby zapobiec choćby częściowo fatalnym warunkom, w jakich się rozwija młody robotnik polski. W ten sposób powstała Organizacja Młodzieży Pracującej.

Zasadniczym celem jest wychowanie nowego obywatela – pracownika i jak najściślejsze związanie go z państwowością polską. Cele te wskazują już wyraźnie, iż praca OMP pozbawiona jest elementów bieżącej, doraźnej polityki, a idzie ona po linii wytkniętej przez polską rację stanu.

Należyte pojmowanie zagadnień pracy odgrywa w działalności OMP pierwszorzędną rolę. Chodzi tu przede wszystkim o zaszczepienie poczucia iż praca jest nie tylko źródłem zarobkowania jednostek, lecz i jej służbą narodową oraz jedyną racją bytu społecznego. Program wychowawczy dopełniają zagadnienia kultury artystycznej oraz sport i wychowanie fizyczne. Dając śpiew, muzykę, teatr i dobrą książkę, daje się młodzieży możność podniesienia tak rozpaczliwego dziś stanu kultury i wyżycia się artystycznego w formie godziwej rozrywki. Sport traktowany jest jako środek podniesienia stanu zdrowotnego i kultury fizycznej.

W ciągu niespełna dwuletniej działalności OMP rozszerzyła swą sieć organizacyjną na całą Polskę, licząc obecnie 22 tysiące uczestników, zgrupowanych w 300 ogniskach. Liczby te wskazują na poważny dorobek i są najlepszym dowodem konieczności powstania takiej organizacji.

Sytuacja gospodarcza zmusiła OMP do podjęcia opieki materialnej nad swymi uczestnikami, wśród których wielu przygotowanych dostatecznie do pracy – pracy tej nie znajduje. Stworzono wiec sieć warsztatów rzemieślniczych najróżniejszego typu, opartych na zasadach spółdzielczych. Na tym terenie współpracuje OMP ściśle ze Stowarzyszeniem Opieki nad Niezatrudnioną Młodzieżą, prowadzącym akcję „ochotniczych ośrodków pracy”.

Celom pracy organizacyjnej i ideowej służą wydawnictwa prasowe OMP – „Obóz Młodych”, wychodzący dwa razy tygodniowo oraz „Biuletyn Programowo-Organizacyjny”, ukazujący się w formie miesięcznika. (GP nr 50/1934 r.)

„Orlacy”

Organizacja Młodzieży Pracującej „Orlę” w Pabianicach, zawiadamia swych członków, że uruchomiona została sekcja robót kobiecych, która lekcje swe odbywa w każdą środę i piątek od godziny 7 wieczorem. Poza tym prace rozpoczęły sekcje pingpongowa i szachowa, które również w środy i piątki przeprowadzają treningi.

Lokal organizacji otwarty codziennie od godziny 6 wieczorem. Aby ożywić życie towarzyskie Zarząd postanowił urządzać w niedziele „Tańcujące herbatki”. Początek o godzinie 6 wieczorem.

W sobotę dnia 14 listopada 1936 r. w sali Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Pabianicach odbędzie się zabawa taneczna. Początek o godzinie 8 wieczorem. Do tańca przygrywać będzie pierwszorzędny zespół jazzowy. Wejście dla pań zł 0,99 i dla panów zł 1,49.

Chcesz spędzić wesoło noc przybądź na zabawę „Orlaków”. Całkowity zysk przeznacza się na cele kulturalno-oświatowe organizacji. (GP nr 45/1936 r.)

Wikipedia.com - Organizacja Młodzieży Pracującej

Zjazd Wojewódzki

W ubiegłą niedzielę, dnia 13 grudnia w Pabianicach odbył się ósmy doroczny Zjazd Zjednoczenia Polskiej Młodzieży Pracującej „Orlę” województwa łódzkiego. Na zjazd przybyło około 60 delegatów. Przybyli również liczni goście reprezentanci różnych organizacji pokrewnych.

Wydział Wykonawczy ZPMP „Orlę” reprezentował generalny instruktor p. Paradowski. Wśród obecnych zauważyliśmy m. in. przedstawiciela Rady Wojewódzkiej Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem dr. Eichlera, wiceprezydenta Pabianic p. Tomczaka, wiceprezesa Rady Miejskiej Pabianic.

O godzinie 9 rano przybyli z całego województwa delegaci zebrali się w lokalu pabianickiej organizacji „Orlę” przy ul. Pułaskiego 10, skąd wyruszyli ze sztandarami w pochodzie do kościoła NMP na uroczyste nabożeństwo. Mszę odprawił ks. proboszcz miejscowy, który wygłosił równocześnie podniosłe kazanie. Po nabożeństwie o godz. 11 rozpoczęły się obrady w sali przy ul. Pułaskiego 10.

Nad sprawozdaniem wywiązała się dyskusja, w której między innymi wysunięto wniosek urządzania  częstszych zlotów młodzieży, grupującej się z Zjednoczeniu Polskiej Młodzieży  Pracującej „Orlę”. Dyskusja była bardzo rzeczowa i wykazała duże wyrobienie społeczne członków. Po omówieniu spraw organizacyjnych nastąpiły wybory nowych władz wojewódzkich „Orlęcia”, które dały wyniki następujące: p. Kukliński Józef – prezes, pp. Jóźwiak Józef i Antoni Michałkiewicz – wiceprezesi, p. Szczygielski Alfons – skarbnik, p. Władysław Uznański – sekretarz oraz pp. Pawlak (Łódź) i Filipczak (Pabianice) – członkowie Zarządu. Do komisji rewizyjnej- pp. Mazowita (Zgierz), Maciaszek i Kozłowski (Łódź).

W czasie obrad z okazji odbywającego się Zjazdu Wojewódzkiego „Orlęcia” zebrani wysłali depesze hołdownicze do Pana Prezydenta Rzeczypospolitej i Marszałka Piłsudskiego. Zjazd zakończył przemówieniem przewodniczący Zjazdu p. Czernielewski, a chór „Orlęcia” odśpiewał hymn „Orlęcia”. Organizacja pabianicka podejmowała uczestników skromną herbatką. (dziennik Łódzki nr 90/1931 r.)

Pawłowski

Do naszych czasów zachował się na cmentarzu katolickim nagrobek jednego z działaczy „Orlęcia” – Stanisława Pawłowskiego. Treść inskrypcji: Stanisław Pawłowski 1916-1937, kierownik sekcji kolarskiej ZPMP „Orlę” w Pabianicach, żył lat 21, zmarł śmiercią tragiczna 5 września 1937 roku podczas Wyścigu Kolarskiego o Mistrzostwo m. Pabianic.

Autor: Sławomir Saładaj