Profesor Stenzel

Stenzel, Henryk Bronisław (1899-1980) paleontolog i stratograf, badacz skał z okresu wczesnego kenozoiku na  wybrzeżu Zatoki Meksykańskiej. Jeden z trzech synów Stanisława i Lei (Leah Kohn) Sztencel urodził się w Pabianicach, małym polskim mieście włókienniczym 7 lutego 1899 r. Formalną edukację rozpoczął w 1908 r. w Gimnazjum Św. Elżbiety w Breslau (obecnie Wrocław) na Śląsku, wówczas część Niemiec. Podczas pierwszej wojny światowej jako obywatel państwa rosyjskiego nie mógł kontynuować nauki. W 1918 r. wstąpił na Śląski Uniwersytet Fryderyka Wilhelma w Breslau. Wybrał paleontologię i geologię, studiował także fizykę i matematykę. Odnosiły sukcesy w matematyce i geologii. Był pierwszym studentem prof. Hansa Cloos'a, który specjalizował się w petrologii strukturalnej. W 1922 r. otrzymał doktorat z geologii. Stenzel (administracja uniwersytetu nie zarejestrowała go pod nazwiskiem Sztencel) po studiach przez dwa lata pracował w Breslau oraz  w Anglii.

W 1925 r. podjął pracę wykładowcy w Agronomicznym i Mechanicznym Koledżu w Teksasie (obecnie Texas A&M University) Jednak  stanowisko to nie było związane z jego ulubionymi dziedzinami, tj. petrologią i petrologią strukturalną. Toteż zajął się paleontologią i stratografią kenozoiku. Na tym polu zyskał reputację lidera badań. W 1934 r. rozpoczął pracę w Biurze Geologii Stosowanej Uniwersytetu Teksańskiego, a w 1948 r. został profesorem geologii. Od 1954 r. był zatrudniony w Houston University jako szef wydziału geologii. Zawał serca skrócił kadencję. Aczkolwiek po wyzdrowieniu prowadził nadal studia nad stratografią wczesnego kenozoiku, pracując dla korporacji - Shell Development Company. W 1962 r. powrócił do pracy dydaktycznej na Rice University. W 1967 r. został profesorem w Louisiana State University.

Niewiele spośród 92 prac Stenzla dotyczy petrologii, większość podejmuje problemy paleontologii i stratografii wczesnego trzeciorzędu – Zatoka Meksykańska.. Niektóre są poświęcone współczesnym skorupiakom oraz  ewolucji. Wkład Stenzla w stratografię trzeciorzędu i paleontologię pozostaje  niekwestionowany. Publikacja „Pozytywna specjacja w paleontologii na przykładzie ostryg z rodziny Sellaeformis”(1949) jest uznawana przez badaczy zainteresowanych adaptacją gatunków za dzieło klasyczne.”Żyjące mięczaki Nautilius” (!964) były swego czasu najbardziej zaawansowanym studium tej grupy. Ukoronowaniem badań był ”Traktat o paleontologii bezkręgowców”znany jako „Ostrygi” (1971).

Stenzel ożenił się w 1929 r. z Elsie Bodbeck, mieszkanką Austin. Miał trzy córki. Był członkiem Towarzystwa Geologicznego Ameryki oraz prezesem Towarzystwa Stosowanej Paleontologii i Mineralogii (1949-50), a także Towarzystwa Paleontologicznego (1955-56). W 1956 r. reprezentował Stany Zjednoczone na Międzynarodowym Kongresie Geologicznym w Meksyku. Zmarł 5 września 1980 r. w Houston. Był uczonym- dżentelmenem w starym europejskim stylu.

Na stronie Gulf Coast Section SEPM (Society of Sedimentary Geology) znaleźliśmy wzmiankę, że w dzieciństwie Stenzel lubił się bawić nad rzeczką przepływającą przez  rodzinne miasteczko. Tam też znajdował – jak później mówił- jurajskie skamienieliny. Tam też kształtowały się jego zainteresowania światem przyrody.

Więcej o profesorze można przeczytać w publikacjach: Harold Harry, „Henryk Bronislaw Stenzel, „The Nautilus”, styczeń 1981; Wilfred Roux jr., „Dedication to Dr Henryk B. Stenzel”, Transactions of the Gulf Coast Association of Geological Societaties nr 15 (1965); Keith Young, „Henryk Bronislaw Stenzel”, Bulletin of the American Association of Petroleum Geologists nr 66 (Luty 1982).

http://www.gcssepm.org/membership/stenzel.htm

Autor: Sławomir Saładaj